စိတ်ထဲရှိသမျှ

Shared below is the “Denken a den Freund bei Nacht” by Hermann Hesse (Suhrkamp Verlag, Berlin, 1953), written back in September 1914. Today I'd like to dedicate this peom in honour of my friend’s memory, who passed away two years ago today, as it resonates with themes of friendship, longing, and the sorrow of parting. I have also shared the English translation by James Wright (Jonathan Cape, London, 1977), for those of us who do not speak German. Denken an den Freund bei Nacht Früh kommt in diesembösen Jahr der Herbst. Ich geh bei Nacht im Feld,

အသက်ကြီးလာလေလေ နှစ်တွေကုန်တာမြန်လေလေ ဆိုတာဟုတ်တယ်။ ၂၀၂၅ ကို welcomed ခဲ့တာ recently လို့ထင်ရပေမဲ့ နောက်လဆိုရင် half of the year is already to be gone မဟုတ်လား။ ၂၀၂၅ မှာ Russian နဲ့ German classic literature စာအုပ်ဖတ်တွေ များများဖတ်မယ်လို့ planned ထားခဲ့ပေမဲ့ အခု ၅လကျော်လာပြီ “what is to be done” စာအုပ်မပြီးသေးဘူး။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကတော့ still fucked up နေတုန်း။ တချို့ရက်တွေမှာ ၄ နှစ်အရွယ် ကလေးတစ်ယောက်လို့ မကျေနပ်တာတွေကို တစ်ခုပြီးတစ်ခု ခြေဆောင့်ပြီး အော်ဟစ်၊ ပြောဆို ငိုလိုက်ချင်တယ်။ တချို့ရက်တွေတော့ fuck this, fuck that, fuck all ဆိုပြီး

You smiled today. Not any smile but one of which I had never seen before. It was natural, filled with joy, and impossible for you to hide. Two days ago, you told me that you were looking for a specific book. I was glad that you had made reading a part of your habit. Then you told me the book was not for you. It was for your girlfriend. You wanted to buy her, Smile As They Bow by Nu Nu Ye (Inwa), the Burmese version. I told you a bit about the book, how difficult it is to find, and how it was banned within the country once. You listened without questions.

ရောက်ရာအရပ်မှာ အလိုက်သင့် ပြောင်းလဲ နေထိုင်ခြင်းဟာ မင်္ဂလာတစ်ပါးဖြစ်တယ်လို့ဆိုကြတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ရောမရောက် ရောမလိုကျင့် ဆိုတဲ့ စကားပုံတွေ ဖြစ်ပေါ် လာတာ မဟုတ်လား။ အနောက်တိုင်း ယဉ်ကျေးမှုကို အထင်ကြီးတဲ့ အရှေ့တိုင်းသားတွေကို coconut လို့ ရိုင်းပျစွာ ခေါ်လေ့ရှိတယ်။ coconut ရဲ့ outer shell မာလာခွံဟာ အညိုရောင်ရှိပြီး၊ အတွင်းအသား coconut meat ဟာ အဖြူ ဖြစ်နေလို့ပါပဲ။ အနောက်တိုင်းယဉ်ကျေးမှု၊ အထူးသဖြင့် ဗြိတိလျှယဉ်ကျေးမှုနဲ့ ကြီးပြင်းပြီး၊ ဗြိတိလျှယဉ်ကျေးမှုကို အထင်ကြီးပြီး၊ ယခုအချိန်အထိ ဗြိတိလျှယဉ်ကျေးမှု အတိုင်း ပြုမူ၊ နေထိုင်၊ ကျင့်သုံးနေတဲ့

When she called me, I was sipping sweet Burmese tea and reading a book which I had bought last week, a collection of short stories set during the Japanese occupation. Outside, the dark clouds were forming, and soon the drizzle began, accompanied by a playful wind that shook the mango tree. Young buds and baby mangoes fell hard onto an old tin roof above me, making a loud rattling sound. I pressed my phone hard against my ear and tried to keep up with her over the rain and traffic noise. She was telling me about a dream,

As we move through our lives as human beings, all of us, young and old, encounter sadness, hardship, and pain, each in our own way. Of course, those are not things anyone ever wishes for. But it is thanks to sadness, hardship, and pain that we come to know what a free human being is. There is not limited to the pain and suffering that one feels in one’s heart. Likewise, the pain and suffering that we feel right in our bodies hold the same sort of meaning.

ဒီနေ့ ကျနော့်တူနဲ့ မနက်စာ အတူတူစားဖြစ်တယ်။ သူ့ကို ကုန်ခဲ့တဲ့ သုံးလလောက်က နောက်ဆုံး တွေ့ခဲ့တာဖြစ်မယ်။ နိုင်ငံရေးစာပေတွေ စိတ်ဝင်စားလာတာ သတိထားမိတယ်။ Che Guevara အကြောင်း ဆွေးနွေးချင်လာပြီး၊ Gandhi ကိုအားကျ၊ သဘောကျနေတဲ့ အကြောင်းတွေ သူ့ဆီကကြားလာရတယ်။ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှု စတဲ့ စကားလုံးကြီးတွေ သုံးလာတာလည်း သတိထားမိတယ်။ ရသစာပေတွေ ဖတ်ရတာလည်း ကြိုက်ပြန်တယ်တဲ့။ နန်းကြီးသုပ် ကြိုက်တာတော့ မပြောင်းလဲသေးဘူး။ နောက်တစ်ခါ ပြန်တွေရင် ကျနော်ကို့ George Orwell ရဲ့ Animal Farm (ခြေလေးချောင်း တော်လှန်ရေး) အကြောင်းတွေ ပြောမလား၊

I’ve read Yearning (တမ်းတတတ်သည်) by Kyi Aye. In all honeslty, I chose to read it solely because of the title. However, I was disappointed to discover that among all the Burmese books I’ve read, this one was the most challenging to comprehend because it was filled with unfamiliar words, expressions, regional terms, and complex sentence structures. And it’s with much shame I hereby also admit that I understood only about 45% of it. From what I could grasp, the story revolves around a love affair between a 19-year-old man and an older woman. However, I’m certain that there are still

မတွေ့ဖြစ်တာကြာပြီးတဲ့နောက် ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ထူးထူးဆန်းဆန်း ကျနော့်တူကို အိမ်မက် မက်တယ်။ မနက်အရုဏ်မတက်ခင် အချိန်မှာ မက်တဲ့အိမ်မက်ပဲ။ ဆောင်းတွင်းအိမ်မက် ကတောက်ကတက်လို့ ဆိုကြတယ် မဟုတ်လား။ သောချာတာကတော့ ကျနော် သူ့ကိုစိတ်စွဲပြီး အိမ်ပျော်သွားလို့ သူ့အကြောင်း အိမ်မက် မက်တာလို့ပဲထင်တယ်။ နေမကောင်းဘူးလို့ သိရတော့ စိုးရိမ်ပှုပန်မိတာ အမှန်ပဲ။ ကျနော့်ကို စိတ်ဆိုးနေလို့ စကားမပြောတာတဲ့။ သူပြောနေတုန်း အပြစ်ကင်းစင်တဲ့ သူ့ရဲ့မျက်နှာကိုပဲ ကြည့်နေမိတယ်။ ဖြေရှင်းချက်တွေ သူ့ကိုမပေးမိသလို မေးခွန်းတွေလည်း ပြန်မမေးမိဘူး။ ကျောင်းဝင်ခွင့်အတွက်ဆိုပြီး မကြာသေးခင်က

နှစ်ကုန်ရက် နီးလာတော့ ၂၀၂၄ ဘယ်လို ဖြတ်သန်းခဲ့ပါတယ်ဆိုပြီး ရေးကြတယ်။ ကျနော်လည်း သူလို၊ ငါလို အများနည်းတူ ပေါ်ပင်မှာပျော်ရွှင်ကြည့်ပါမယ်။ စိတ်မကျေနပ်ခြင်းတွေ၊ အားမလို အားမရဖြစ်ခြင်းတွေ၊ သည်းခံနိုင်စွမ်းမရှိခြင်းတွေက အရင်နှစ်တွေထက် ပိုလာတာတော့ အမှန်ပဲ။ ဒါဟာလည်း ကျနော်ဖတ်ဖြစ်ခဲ့တဲ့ စာအုပ်တွေကြောင့်ဖြစ်မယ်ထင်တယ်။ နှစ်အစ ဒေါ်ခင်ကြည် foundation မှာ volunteer အနေနဲ့ လုပ်ခဲ့တဲ့ Burmese-American ဦးလေးရဲ့ BBC interview ကို YouTube မှာ အမှတ်မထင်ကြည့်မိတယ်။ General ခင်ညွန်ရဲ့ စသုံးလုံးတွေကို တော်တယ်လို့ သူ့ကပြောတော့ ကျနော် အရမ်းစိတ်ဝင်စား

I heard this thought-provoking idea from a friend about a decade ago. I can’t recall the exact words now, but I believe it went something like, “As we focus on the days we assume we have left, we tend to forget the day we will inevitably leave this world.” I have been reflecting on this for the past few days; the more I think about it, the more I find myself realising, like many others, that I don’t think much about death in my everyday life. And like many others, I also take tomorrow for granted. This, of course, goes without saying how much I love to fill my days with endless plans—

ခရစ္စမတ်ပိတ်ရက်မှာအိမ်မပြန်ဖြစ်တော့ဘဲ မြေက်ဦးကိုသွားမဲ့အကြောင်းပြောတော့ အခန်းဖော်ညီညီက လေးမြို့ချောင်းနဲ့ မဟာထီးဘုရားကို ရောက်အောင်သွားဖို့ တိုက်တွန်းတယ်။ မြောက်ဦးကိုရောက်ပြီး သုံးရက်အကြာမှာ လေးမြို့ချောင်းခရီးစဉ်ကို ကျနော်စတင်ပါတော့တယ်။ ကံကောင်းချင်တော့ ကျနော်တည်းခိုတဲ့ဟိုတယ်မှ အလုပ်နေတဲ့ receptionist ညီမလေးက သူ့ဦးလေးအသိလှေရှိကြောင်းနဲ့၊ ယုံကြည့်ရတဲ့အကြောင်း ပြောပြလာတော့ သူ့အဆက်အသွယ်နဲ့ပဲသွားဖို့ ကျနော်ဆုံးဖြတ်လိုက်တော့တယ်။ နောက်နေ့မနက် ၆နာရီ မထိုးခင်လောက်မှာ Tuk Tuk ဆရာအကိုတစ်ယောက် ကျနော်ကိုလာခေါ်တယ်။ မြောက်ဦးမြို့မစျေးအနားမှာရှိတဲ့ လှေဆိပ်ကနေ လှေစီးရမှာလို့ ကျနော်ထင်နေခဲ့တာ။ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ

ငိုရမှာလား၊ ရယ်ရမှာလား မသိတော့ဘူးရယ်လို့ ပြောတော့ Laugh out loud and reborn လို့ပြန်ပြောရှာတယ်။ ရယ်နေရုံက လွဲလို့ ဘာမှ မတတ်နိုင်တော့ဘူးဟေ့လို အားမလိုအားမရလေသံနဲ့ပြောနေတဲ့ မန်ယူဖန်ဘရားသားလိုပါပဲ ကျနော်လည်း ဘာမှ မတတ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ဘာမှလည်း မလုပ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ ရယ်ဖြစ်လားဆိုတော့လည် မရယ်မိပါဘူး။ ငိုလားဆိုတော့လည်း မငိုချင်ဘူး။ ဝမ်းနည်းလားဆိုတော့ ဝမ်းနည်းမိတယ်။ ရင်ထဲမှာတော့ ဟာတာတာပေါ့ဗျာ။ တစ်ကယ်တော့ ကျနော်က minimalism ဆိုတဲ့ concept ကိုအရမ်းသဘောကျပြီး Minimalist တစ်ယောက် ဖြစ်ချင်ခဲ့တာ။ အခုတော့ ကျနော် တောင်းတခဲ့တဲ့ ဘဝကို

When the question of how to cope with loss arises, it is far easier to offer words of comfort to a friend than to bear the weight of that sorrow yourself. After all, only through personal experience do we truly understand. I knew it was coming and thought I was well-prepared for it, both mentally and physically. But when I heard it spoken aloud, everything I had cherished and owned was gone, it felt like being hit by an enormous crashing wave, leaving me gasping for air. No, I do not think it was sadness

အခုတော့တိုက်ပွဲတွေ ဖြစ်နေတဲ့ ဝိမလ (မောင်တော) မှာ ယူကီဟာ အရင်လိုလမ်းပျော်ဖိုက်တာ ဖြစ်နေတုန်းပဲလား ဘဝပြောင်းသွားပြီလားဆိုတာ ဘုရားသခင်ပဲသိတော့မယ်။ ယူကီဆိုတာ ဝိမလမှာ ဖိုက်တာ။ လမ်းပျော်ပဲ။ သူ့နောက်မှာ အနည်းဆုံး ဖော်လိုဝါ သုံးယောက်အမြဲရှိတယ်။ ညဖက် ကျနော့်တို့ လမ်းထဲကိုဝင်လာတဲ့ တစ်စိမ်းတွေကို ပညာပြရတာလည်း ကြိုက်တယ်။ ကျနော်တို့ ဝိမလကို စပြောင်းလာတော့ ယူကီတို့နဲ့ ငြှိလိုက်သေးတယ်။ နောက်ပိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေး စာချုပ် လုပ်လိုက်မှ အဆင်ပြေသွားတာ။ သူ့မှာနာမည်တွေ အများကြီးရှိတယ်။ ယူကီဆိုတာကတော့ ကျနော်ပေးထားတာ။ ကျနော့် ဘေးအိမ်က ယူကီကို နေ့လည်စာ၊ ညစာ sponsor ပေးတယ်။ ဒါပေမဲ့ ညဆိုရင်တော့

မနေ့က စာကြည့်တိုက် အပြင်ဖက်မှာ တစ်ယောက်တည်း စာထိုင်လုပ်နေရင်း တစ်ခုံကျော်မှာထိုင်နေတဲ့ မိန်းကလေးတစ်စုက လာတဲ့လမ်းမှာ လုံကြုံရေးတွေအများကြီးချထားတာ တွေခဲ့ရတဲ့အကြောင်းပြောနေကျတာကို မထင်မှတ်ပဲ နားထောင်နေမိတယ်။ ခဏအကြာ သူတို့မိတ်ဆွေ အကိုကြီးတစ်ယောက်ရောက်လာတော့လည်း သူ့တို့လမ်းထိတ်မှာ ဧည့်စာရင်းဝင်စစ်နေပြီး လူတစ်ယောက်ကို လိုက်ဖမ်းနေလို့ ကွေ့ရှောင်နေရလို့ ရောက်လာတာနောက်ကျတဲ့အကြောင်းကိုပြောနေတာ ထက်ကြားရပြန်ရော။ ကျနော်လည်း တစ်နေ့က အိမ်ပြန်တော့ လမ်းမှာလုံကြုံရေးယူထားတဲ့ ရဲနှစ်ယောက်ရှေ့ကဖြတ်သွားခဲ့တာကို မဆီမဆိုင်သွား သတိရသွားပြန်တယ်။ နောက်တော့လဲ မေ့မေ့ပျောက်ပျောက်ပဲ စာကြည့်တိုက်ထဲမှာ စာလုပ်ပြီး ညနေအိမ်မပြန်ခင် ပိုင်နဲ့

Voici plus d'un an que je n'ai pensé à Vous. It's been more than a year now since I stopped thinking about you. Since I wrote my last letter My life has changed a lot. But I'm still the same. Don't laugh I've even wanted to become a painter I want to paint about Life That's what I've ransacked. I spent a sad day thinking about you And writing in my journal Life crucified in journal I hold at Rockets Turmoils Cries Departures You might think an aeroplane is dropping But it's actually me Passions Fires Sadness Losses It's useless not wanting to think about yourself I suppose we all have to cry out sometimes No? Maybe I'm the other one Too sensitive.

The first time I read "First They Killed My Father" by Loung Ung was many moons ago in a café near the backpacker hostel where I was staying in Siem Reap. Back then, I chose to read the book for no other reason than to educate myself about the Khmer Rouge regime ahead of my upcoming trip to the Killing Fields in Phnom Penh, which was just two weeks away. However, despite the heart-wrenching survival story of Loung under the brutal Khmer Rouge, I found myself reading it with the detached mindset of a distant observer, indulging in carrot cake and sipping a hot Americano in the comfort of an air-conditioned room.

Yesterday, my 14-year-old nephew texted me that he would be joining a benevolent community organisation and travelling tomorrow to NPD, the capital, to help the flood victims, without me or his Dad accompanied. As much as I am proud of him for stepping up and wanting to help those in need, I can't help but worry about him. Today, I find myself constantly thinking about all the possible dangers: what if... and what if. I know that I can't always protect him but I hope he would be careful and stay away from anything risky, and those accompanying

History has repeated itself numerous times, but we human beings never learn from it. We witness it, experience it, and yet fail to change or grow from it. Things heated up a day after I booked my flight ticket to Ngapali. The cyclone Komen left Myanmar in disrepair. Most of the cities, along with 10 out of 14 states, went underwater. Up to 150,000 people had been displaced or had their livelihoods affected. Aid workers flooded into the affected zone. In and out of the country, from back streets to main roads, and at every corner of every junction, we saw groups or kind-hearted individuals with an outpouring of compassion